Bedplassen

Wat is bedplassen?

Met enuresis nocturna, oftewel bedplassen, wordt bedoeld het ongecontroleerd volledig plassen tijdens de slaap. Het kind heeft dan overdag wel controle over de blaas. Bedplassen gebeurt niet met opzet en komt niet door te veel drinken en diep slapen. Het kind merkt gewoon niet dat het moet plassen. Het is dan ook geen ziekte, maar onderdeel van de ontwikkeling. Alle kinderen plassen de eerste jaren in bed en het wordt pas als een medisch probleem gezien, wanneer het nog steeds regelmatig gebeurt bij kinderen ouder dan vijf jaar.

Wie betreft het?

Bedplassen is een veelvoorkomend probleem bij jongeren. Het komt vaker voor bij jongens dan bij meisjes en blijft bij jongens ook langer doorgaan. In de leeftijdsgroep van vier tot zeven jaar heeft ongeveer 12% van de jongens er last van en 8% van de meisjes. Hoe ouder de kinderen worden, des te kleiner de kans op bedplassen. Het probleem gaat dus meestal over in de loop van tijd. In de leeftijdsgroep van zes tot dertien jaar is 1 tot 2 % van de kinderen ’s nachts nog niet droog.

Bedplassen

Oorzaken van bedplassen

Bedplassen bij oudere kinderen kan verschillende achtergronden hebben

• Genetisch – onderzoek heeft aangetoond dat er bij bedplassen sprake is van een genetische component. Kinderen met ouders die last hadden van bedplassen hebben een verhoogde kans om ook te gaan bedplassen.
• Verstoring in de urineproductie cyclus – het antidiuretisch hormoon (ADH) zorgt ervoor dat de urineproductie tijdens de nacht afneemt. De hoeveelheid ADH neemt dan toe. De kans op bedplassen neemt toe wanneer er geen nachtelijke piek van ADH optreedt.
• Beperkte blaascapaciteit tijdens de nacht in vergelijking met de blaascapaciteit overdag.
• Hoge wekdrempel – de meeste mensen en ook kleine kinderen worden tijdens de slaap wakker van een volle blaas. De volle blaas geeft aan de hersens een signaal door. Die moeten ervoor zorgen dat het signaal wordt waargenomen en dat je wakker wordt. Dit reflex kan bij bedplassers niet goed ontwikkeld zijn.
• Ruggenmergletsel of hoofdletsel
• Slaapapneu
• Traumatische ervaringen, psychologische problemen, angst

Bedplassen heeft grote invloed op het dagelijkse leven van het kind en het gezin. Vooral wanneer het kind ouder wordt kan het veel stress opleveren en het zelfvertrouwen schaden. Er kunnen ook lichamelijke klachten en sociale problemen optreden. Het is moeilijk voor ouders om er op een goede manier mee om te gaan. In gezinnen met een kind dat in bed plast zijn de ochtenden vaak onaangename momenten vol spanning.

Diagnose

Het is raadzaam om een kind met plasproblemen te laten onderzoeken door een arts. Om een goede diagnose te kunnen stellen, zullen er bepaalde testen moeten worden uitgevoerd. Het is mogelijk dat het bedplassen wordt veroorzaakt door een onderliggende aandoening die kan worden behandeld.

Gangbare onderzoeken

• Algemeen lichamelijk onderzoek en urine testen
• Bloedtesten voor meting creatinine-, natrium- en kaliumgehalte
• Meting urinevolume tijdens dag en nacht
• Bijhouden en bespreken van een plasdagboek
• Echografie van de buik met onderzoek naar de hoeveelheid urine die in de blaas achterblijft na het plassen

Aan de hand van de onderzoeksresultaten kan de arts aan het kind en de ouders uitleggen wat de oorzaak is van het bedplassen en een mogelijke behandeling voorstellen. Het is heel belangrijk dat het kind de behandeling begrijpt en accepteert. Hoe beter het kind samenwerkt met de arts en ouders, des te groter is de kans dat het bedplassen kan worden beperkt of dat er zelfs een einde aan komt.

Welke behandelingen zijn mogelijk?

1. Non-farmacologische behandeling

Voornamelijk gebaseerd op blaastraining, eerst alleen overdag en later ook ‘s nachts. De training kan enkele weken duren.

• Motivatie verhoging – Hierbij wordt het kind beloond voor iedere droge nacht. Er wordt nooit gestraft en geen verwijten gemaakt wanneer het kind in bed heeft geplast. Het kind helpt wel bij het verschonen van het bed, niet als straf, maar als een logisch gevolg van het bedplassen. Mocht een kind niet gemotiveerd zijn, dan is het aan te raden om het gebruik van luiers te beperken.
• In de avond het drinken beperken en voor het slapen eerst naar het toilet gaan.
• Op regelmatige tijden naar het toilet gaan in geval van een ‘luie blaas’, wanneer het kind een grote hoeveelheid urine in de blaas ophoudt.
• Het kind er aan herinneren om naar het toilet te gaan.
• Een plaswekker aanschaffen, waardoor het kind wordt gewekt om te gaan plassen. Het wordt zodoende getraind om uiteindelijk zonder te plassen de nacht door te komen.

2. Farmacologische behandeling

Dit kan enkele maanden duren. De werking van de medicijnen is gericht op:

• Het verminderen van de urineproductie ’s nachts.
• Het verhogen van de blaascapaciteit.
• De slaap lichter maken, zodat het kind gemakkelijker wakker wordt om te plassen.

Een behandeling is succesvol wanneer het aantal nachten met bedplassen is afgenomen met 90%. Wat kun je doen om je kind te helpen? Klik hier.